انتظار برای به دنیا آمدن توله سگ‌ها هیجان‌انگیز است ولی درست مانند بارداری انسان‌ها، بارداری سگ ها هم می‌تواند گیج‌کننده و پر از استرس باشد. اگر سگ شما باردار است یا اگر برنامه‌ریزی کرده‌اید که باردار شود، اطلاعات زیادی از علائم بارداری گرفته تا چگونگی مراقبت در طول دوران بارداری سگ ماده در این مقاله وجود دارد که لازم است آنها را بدانید.
اگر سردرگم و دستپاچه هستید، جای درستی آمده‌اید. در این جا می‌توانید پاسخ سوالات خود را بیابید:
مدت زمان دوران بارداری سگ چه قدر است؟
وقتی برای باردار شدن سگ خود برنامه‌ریزی می‌کنید، باید طول دوران بارداری او را بدانید. دانستن مدت بارداری سگ به زمان‌بندی آینده‌ی شما برای انجام کارهایی مثل انجام معاینه‌های دامپزشکی، معاینه‌های اورژانسی و از همه هیجان‌انگیزتر برنامه‌ریزی برای زمان زایمان کمک می‌کند.
دوران بارداری سگ‌ها تقریبا 63 روز (حدود دو ماه) طول می‌کشد. در این دوره‌ی زمانی کوتاه اتفاقات زیادی رخ می‌دهد. در ماه اول، تخمک‌های بارور شده به داخل رحم در محل رسیدن لولۀ فالوپ و رحم (Uterine horn) منتقل می‌شوند، در دیواره‌ی رحم فرورفته، در آنجا لانه گزینی(اتصال جنین به دیوارۀ رحم) می‌کنند و رشدشان آغاز می‌شود. با تمام شدن ماه اول بارداری سگ ، دامپزشک می‌تواند صدای قلب جنین را تشخیص دهد، در ماه دوم سرعت رشد جنین افزایش می‌یابد به طوری که جنین به یک توله‌ی قابل تشخیص تبدیل می‌شود.
پس از پایان ماه دوم و شروع ماه سوم، توله سگ‌ها آماده‌ی به دنیا آمدن هستند، که به معنای این است که شما باید خود را برای به دنیا آمدن آنها آماده کنید.
چگونه می‌توان فهمید که سگ باردار است؟
سگ‌ها نمی‌توانند ازکیت تست بارداری موجود در داروخانه‌ها استفاده کنند، در نتیجه ما باید با سایر روش‌ها برای تشخیص بارداری آنها اقدام کنیم. دقیق‌ترین راه برای این کار استفاده از تست‌های تشخیصی است.
تست‌های تشخیصی:
اگر شما روز جفتگیری سگ خود را بدانید، دامپزشک می‌تواند حدودا 28 روز بعد با لمس شکم سگ شما، بفهمد که سگ شما باردار است یا نه. در این مرحله از بارداری سگ ، با توجه به اندازه و نژاد سگ، جنین توله‌ها در شکم مادر مانند توپ‌های گلف یا دانه های انگور حس می‌شوند. این توپ‌ها در حقیقت کیسه‌های آب توپر محیط جنین هستند. لمس شکم سگ یک مهارت خاص است که نباید بدون کمک دامپزشک انجام شود زیرا ممکن است باعث از بین رفتن جنین‌ها شود. کیسه‌ها شکل قابل تشخیص خود را بعد از یک ماه از دست می‌دهند، به همین دلیل زمان انجام این تست بسیار مهم است.
راه دیگر این است که دامپزشک بین 25 روزگی تا 35 روزگی از اولتراسوند استفاده کند. در این روش دامپزشک می‌تواند ضربان قلب جنین را تشخیص دهد و تعداد توله‌های داخل شکم مادر را تخمین بزند.
بعد از گذشت 30 روز از شروع بارداری سگ ، شما می‌توانید به دامپزشک مراجعه کنید تا میزان هورمن‌های بدن سگتان را مورد آزمایش قرار دهد و در این آزمایش مشخص کند که آیا بدن سگ شما هورمن رلاکسین تولید می‌کند یا نه. این هورمن فقط در دوران بارداری ترشح می‌شود. اندازه‌گیری میزان رلاکسین خون، تست تشخیص بارداری نسبتا دقیقی است.
استفاده از اشعه‌ی x-ray، بهترین راه برای تشخیص باردارِی سگ‌هاست. این کار باید حداقل در 45 تا 55 روز پس از شروع بارداری انجام شود چراکه اسکلت بدن جنین سگ تا قبل از این زمان با x-ray قابل مشاهده نیست. برای استفاده از این روش، ترجیحا تا 55 روزگی صبر کنید. استفاده از این روش در 55 روزگی، تعداد دقیق توله سگ‌ها در رحم را به شما می‌گوید که باعث می‌شود بفهمید باید برای به دنیا آمدن چند توله سگ آماده باشید.
نشانه‌های باردار بودن سگ:
اگرچه تست‌های تشخیصی تنها راه برای تعیین باردار بودن سگ‌ها نیست اما جزو دقیق‌ترین روش‌ها هستند. در ادامه نشانه‌های دیگری از باردار بودن سگ‌ها را توضیح داده‌ایم که می‌توانید در سگ ماده‌‌‌ای که به حاملگی‌اش شک دارید به دنبال این علائم بگردید.
- افزایش اشتها
- سنگین شدن
- افزایش سایز نوک پستان‌‌ها
در اواخر دوره‌ی بارداری،سینه‌‌های سگ به طور قابل ملاحظه‌ای بزرگ می‌شود و حتی ممکن است از آن شیر ترشح شود. شکم او نیز بزرگ می‌شود و ممکن است هنگام راه رفتن به این طرف و آن طرف حرکت کند. وقتی زمان زایمان نزدیک می‌شود، شاید بتوانید حرکت نوزادان سگ در شکم مادر را ببینید یا حس کنید.
درباره‌ی نشانهی اول باید بدانید که شرایط دیگری نیز وجود دارند که باعث تغییر در اشتها، افزایش وزن و متورم شدن شکم می‌شوند؛ برای مطمئن شدن در این شرایط به دامپزشک مراجعه کنید تا آزمایش‌های مربوط به بارداری سگ را انجام دهد.
مراقبت از سگ باردار:
زمانی که فهمیدید سگ شما باردار است باید نکاتی بدانید و رعایت کنید تا او در طول بارداری خود سالم بماند.
تغذیه‌ی مناسب:
مهم‌ترین کاری که می‌توانید برای سگ باردار خود انجام دهید این است که مواد مغذی مناسبی را به او بدهید. اگر سگ شما تغذیۀ خوب و با کیفیتی را داشته است و در وزن مناسب قرار دارد، در مرحله‌ی اول بارداریش در رژیم غذایی او تغییری ایجاد نکنید. اگر سگ دارای تغذیۀ مناسبی نبوده است در این دوران تغذیۀ او توسط دامپزشک تعیین می‌شود. وقتی در اواخر هفته‌ی پنجم وزن او افزایش یافت، پیشنهاد می‌شود که میزان غذای او را به تدریج افزایش دهید، تا جاییکه 35 تا 50 درصد بیشتر از همیشه غذا بخورد. سعی کنید وعده‌های غذایی او را زیاد کنید و در هر وعده میزان کمی از غذا را به او بدهید چراکه غذای زیاد باعث ایجاد ناراحتی در او می‌شود.
مراجعه به دامپزشک:
مراجعه‌ی منظم به دامپزشک باعث می‌شود سگ شما در دوره‌ی بارداری خود سلامت باقی بماند. در زمانیکه سگتان را برای اطمینان از بارداری سگ و معاینۀ جنین‌ها نزد دامپزشک می‌برید، دامپزشک علائم بیماری، ناراحتی و عدم سلامت سگ را نیز بررسی می‌کند. همچنین اگر سگ شما بدون برنامه‌ریزی باردار شده است، در این مراجعه‌ها می‌توانید برای اقدامات پیشگیرانه مانند عقیم سازی مشورت کنید تا در آینده دیگر با بارداری ناخواستۀ حیوانتان روبرو نشوید.
گاهی اتفاقات اورژانسی در دوران باردرای رخ می‌دهد. درمراجعه‌هایتان به دامپزشک برای معاینات پیش از زایمان، از دامپزشک درباره‌ی اقدامات لازم در مواقع اورژانسی سوال کنید و همراه با خانواده‌تان برایشان برنامه‌ریزی کنید.
آمادگی برای به دنیا آمدن توله‌ها:
حتما شما هم می‌خواهید که توله‌های سگتان تا آنجا که ممکن است راحت و بی‌دردسر به دنیا بیایند. بهترین راه برای تحقق این امر این است که یک جعبۀ زایمان مخصوص آنها و مادرشان بسازید. جعبه‌ی زایمان محیطی امن، گرم، راحت و تمیز برای سگ است تا توله‌هایش را در آرامش به دنیا بیاورد. بهتر است این جعبه از سگ‌های دیگر دور باشد و در محیطی آرام قرار گیرد تا حریم خصوصی مادر تامین شود.
به محض اینکه جعبه‌ی زایمان را خریدید یا خودتان آن را ساختید، زمانی را برای عادت دادن سگتان به محیط جعبه صرف کنید. سگ‌ها به دنبال مکانی گرم و امن برای به دنیا آوردن توله‌های خود می‌گردند. اگر شما برای این خواسته‌ی آنها، محیط جعبه را از قبل به آنها معرفی نکنید، ممکن است او تصمیم بگیرد توله‌های خود را در جای دیگری مثل کمد لباس‌هایتان به دنیا بیاورد.
اگر اولین بار است که زایمان سگتان را تجربه می‌کنید، با دامپزشک درباره‌ی نقشتان در طول زایمان مشورت کنید. همچنین درباره‌ی این موضوع مطالعه کنید و آگاهی بدست بیاورید. اگر قرار نیست برای زایمان از شخصی متبحر کمک بگیرید، باید خودتان آماده باشید تا در مواقع لزوم در فرآیند زایمان دخالت نمایید.
لیست وسایل لازم برای به دنیا آمدن توله‌ها:
- روزنامه برای پوشاندن کف جعبه‌ی زایمان، به منظور تمیز کردن راحت‌تر جعبه.
- پادری حمامی که کف آن لیز نباشد، جهت قرار دادن توله‌ها بر روی آن پس از زایمان.
- حوله‌هایی تمیز و خشک برای پاک کردن بدن توله‌ها
- دستمال توالت برای تمیز کردن
- دماسنج برای اندازه‌گیری دمای بدن سگ، قبل از زایمان
- نخ دندان بدون موم(نازک و بدون طعم) برای بستن بندناف توله‌ها
- قیچی تمییز برای بریدن بندناف
- یک پد گرم یا یک تشت آب گرم برای گرم نگه داشتن توله‌ها(بسیار مراقب باشید بیش از اندازه گرم نباشد)
- ید برای تمیز کردن شکم توله‌ها بعد از بریدن بندناف و با دقت بریدن انتهای آن
- ترازوی بچه با مقیاس اونس یا گرم
- شماره‌ی تلفن همراه دامپزشک و شماره‌ی نزدیک‌ترین کلینیک اورژانس
وقتی زمان زایمان نزدیک می‌شود، تدارکات بالا را در محلی قرار دهید که تمیز و در دسترس باشد. همچنین حواستان به علائم زایمان نیز باشد. سگ مادر ممکن است چند روز قبل از زایمان غذا نخورد و تلاش کند برای خود لانه‌ای بسازد. اگر از قبل جعبۀ زایمان را به او معرفی کرده باشید می‌توانید امیدوار باشید که در این روزها انتخاب سگ برای لانه‌اش جعبه‌‌ای که شما آماده کرده‌اید باشد. بسیاری از سگ‌های پابه‌ماه به شدت نفس نفس می‌زنند و دمای بدنشان از مقدار طبیعی(37.77 تا 39.16 درجه‌ی سانتیگراد) پایین‌تر می‌آید و کمی قبل از زایمان به 37.22 درجه یا حتی کمتر می‌رسد. به صورت تقریبی 24 ساعت بعد از این افت دما، سگ شما زایمان می‌کند و شما صاحب توله‌های کوچک خواهید شد.
زایمان:
برخلاف انسان‌ها، معمولا سگ‌ها به راحتی زایمان می‌کنند و به کمک نیاز ندارند. نقش شما این است که فقط زمانی که ضروری است به کمک بروید. هر کدام از توله‌ها داخل کیسه‌ی آب خود به دنیا می‌آیند. در اکثر مواقع مادر این کیسه را به سرعت پاره می‌کند و گاهی نیز آن را می‌خورد. اگر او این کار را نکرد، شما باید کیسه را پاره کنید، چراکه توله‌ها تنها برای چند دقیقه اکسیژن دارند و بعد از آن نمی‌توانند دوام بیاورند.
همچنین سگ ماده باید بندناف توله‌های خود را بعد از زایمان ببرد و اگر این کار را نکرد، انجامش به عهده‌ی شماست. شما باید بندناف را قیچی کنید و با نخ‌دندان بدون موم آن را ببندید. سپس شکم توله‌ها را با ید پاک کنید تا آلودگی از طریق بندناف بریده شده وارد بدن توله نشود. بندناف باید بسته شود و با فاصلۀ حدود 2.5 تا 5 سانتی‌متر از توله بریده شود.
شما باید مراقب تعداد جفتهای خارج شده از شکم مادر باشید.اگر جفت درون شکم مادر باقی بماند، می‌تواند برایش مشکل ایجاد کند. پس به دقت مراقب او باشید و همچنین از توله‌ها چشم برندارید تا مطمئن شوید همه آنها به طور نرمال نفس می‌کشند و توجه و مراقبت‌های لازم از آنها صورت می‌گیرد.
مشکلات محتمل حین زایمان سگ:
بیشتر سگ‌ها به راحتی توله‌های خود را به دنیا می‌آورند اما ممکن است گاهی هنگام زایمان مشکلاتی ایجاد شود. بسیار حیاتی است که صاحب سگ باردار مشکلات محتمل در زمان زایمان را بداند:
- زایمان کار راحتی نیست. با این حال نباید باعث ایجاد درد شدید در حیوان شود. اگر سگ شما علائم ناراحتی زیادی را از خود نشان داد، با دامپزشک تماس بگیرید.
- اگر به دنیا آمدن توله‌ها بیشتر از 2 ساعت طول کشید یا اینکه بدن مادر بیش از 45 دقیقه انقباض شدید بدون زایمان داشت با دامپزشک تماس بگیرید.
- رعشه داشتن، لرزیدن یا غش کردن نشانهی شرایط وخیمی هستند که می‌تواند هم مادر و هم توله‌ها را در خطر قرار دهد.
- خارج شدن مایع سبز تیره یا خون آلود از بدن مادر بعد از به دنیا آمدن اولین توله طبیعی است، ولی اگر این اتفاق قبل از به دنیا آمدن اولین توله افتاد با دامپزشک خود تماس بگیرید.
- بعضی از سگ‌ها در رسیدن به زمان زایمان کند هستند، اما اگر سگ شما 64 روز بعد از جفتگیری، نشانه‌های زایمان را نداشت با دامپزشک تماس بگیرید تا ببینید مشکلی وجود دارد یا نه.
بارداری می‌تواند دوران پر از استرسی برای سگ و صاحب او باشد، اما لزومی هم ندارد این طور باشد. هرچه قبل از باردار شدن سگتان بیشتر در مورد این مسئله اطلاعات کسب کنید، بیشتر برای مراقبت از سگ خود آماده خواهید بود. برای کسب اطلاعات بیشتر با دامپزشک مشورت کنید.
توضیحات :
اولتراسوند (Ultrasound) :
اولتراسوند پزشکی (که به عنوان سونوگرافی تشخیصی یا اولترا سونوگرافی نیز شناخته می‌شود) یک روش تصویربرداری تشخیصی مبتنی بر کاربرد اولتراسوند است. این روش برای مشاهده ساختارهای داخلی بدن مانند تاندون‌ها، عضلات، مفاصل، رگ های خونی و اندام های داخلی استفاده می شود.
رلاکسین (Relaxin) :
رلاکسین یک هورمون تولید شده توسط تخمدان و جفت همراه با اثرات مهم بر سیستم تولید مثل زنان در دوران بارداری است.
اشعه ایکس (X-rays) :
اشعه ایکس بخشی از یک طیف الکترومغناطیسی با طول موجی کوتاهتر از نور مرئی است. از بخش های مختلف طیف اشعه ایکس در کاربردهای مختلف استفاده می‌شود.