در این نوشتار گوشه ای از توانمندی ها و استعداد های بی بدیل مثبت و منفی سگ ها که کمتر به آن پرداخته شده بیان می شود که جای شکر و سپاس بی پایان خالق هستی راست بابت خلق چنین موجودی که همواره در طول تاریخ خدمتگذار بی منتی برای انسان بوده و هست.
راهنمایی
سابقه استفاده از سگ ها برای کمک به انسان به اواسط قرن شانزدهم میلادی برمی گردد. اولین مدرسه تربیت سگ های راهنما در آلمان و در طول جنگ جهانی اول و برای کمک به تسهیل بازگشت سربازان خسته و زخمی احداث شد. اولین سگ راهنمای مورد استفاده در انگلستان سگی از نژاد ژرمن شپرد بود.
در سال ۱۹۳۴ میلادی اولین مرکز تربیت و پرورش سگ های راهنما برای افراد نابینا شروع به کار کرد.
معمولاً نژاد گلدن رتریور و ژرمن شپرد بیشتر مورد توجه و استفاده بودند که بعدها سگ دو رگه (مخلوط) گلدن رتریور با لابرادور با پودل نیز رایج شد.
سگ های راهنما برای افراد نابینا و یا کم بینا تربیت شده اند. حتی افرادی که دچار کور رنگی بوده و توانایی تشخیص علایم هشدار دهنده را ندارند می توانند از این سگ ها استفاده کنند. به طور معمول همه سگ های راهنما ( نجات، نابینایان، ناشنوایان و …)می توانند به همه محیط ها وارد شوند حتی اگر در آن جا ورود حیوانات ممنوع باشد.
نجات کوهستان
سـگ های نجات کوهستان بیشتر به منظور رسیدگی به فعالیت کوهنوردان و صد البته برای نجات افراد به دام افتاده در کوهستان تحت تعلیم و استفاده قرار می گیرند مثل سگ های نژاد سن برنارد.
سگ های شنوا
سگ هایی هستند که برای کمک به افراد ناشنوا و یا کم شنوا تربیت می شوند. برای مثال در انگلستان ۶۵۰۰۰۰ نفر از کم شنوایی یا ناشنوایی رنج می برند.
این سگ ها در داخل خانه برای جواب دادن به صدای زنگ در، اعلام خطر آتش سوزی، زنگ تلفن و زنگ ساعت و در خارج از محیط خانه در مواقع آژیر، صدای بوق و جلب توجه برای سایر همسایگان کاربرد دارند.
این سگ های کمک باید تمام تست های شنوایی و حساسیت به صدا را با موفقیت بگذرانند و برای اینکه برای عموم مردم قابل شناسایی باشند. از قلاده و بند رنگی خاصی برای آن ها استفاده می شود.
سگ های خدماتی
سگ هایی هستند که نه وظایف شنوایی و نه بینایی دارند بلکه کمک به افراد معلول جسمی برای جابجای و آوردن و بردن وسائل مورد نیاز آن ها، کمک به تشخیص حملات صرع در کودکان (حملات صرع را قبل از وقوع شناسایی کرده و از وارد آمدن جراحات به کودکان در اثر زمین خوردن و سقوط از ارتفاع جلوگیری می کنند). کمک برای شناسائی بیماری هایی نظیر تومور، دیابت و غیره کاربرد دارند.
توانایی دفن کردن اشیاء
در زمان کندن زمین، سر حیوان به پایین، عقب (خلف بدن) به سمت بالا و دم به سمت پایین قرار می گیرد. گفته می شود دم خود را برای حفاظت از آلت تناسلی خود دربین پاها قرار می دهد مثل وضعیت ترس حیوان.
انگیزه های سگ برای کندن زمین
۱- ترس یا فرار ۲- از روی بی حوصلگی ۳– گرما ۴- دفن استخوان ۵- فرار از دست حشرات ۶- هیجان ۷- نژادی ۸- خوردن خاک و ریشه گیاهان
سگ در اثر ترس از مسائل وحشت آور (صدای رعد و برق و …) اقدام به حفر گودال و حتی گاهی فرار از محیط خانه با کندن گودال می کند.
حفر این گودال در زیر سایه درختان یا محل های دیگر رخ می دهد. این حرکات در بین نژاد های روت وایلر و بول داگ رایج است.
سگ ها عاشق استخوان هستند، اگر استخوان زیاد داشته باشند و یا اگر گرسنه نباشند اقدام به دفن آن ها می کنند. البته آنها استخوان های سفت و کهنه را هم دفن می کنند.گفته می شود این رفتار در سگ های نژاد تریر بیشتر دیده می شود (چرا که شکار حیوانات زیر زمین را دوست دارند) اما هر سگی استعداد انجام آن را دارد.
توانایی و عادت جویدن
توله سگ ها هم چون نوزدان آدمی دنیا را تا ۶ ماهگی از طریق دهان و جویدن کشف و امتحان می کنند.
جویدن در بین سگ سانان حالتی معمول است و در توله ها باعث رفع خارش لثه ها به علت در آوردن دندان های تازه می شود.
سگ ها فرق بین لباس های تازه و کهنه را در نمی یابند و در صورت جویدن آن ها می توانند به صاحب خود زیان برسانند پس بهتر است وسایل جویدنی را از فروشگاه های معتبر حیوانات خریداری کنیم تا اینکه از وسایل کهنه خودمان استفاده کنیم. اگر سگتان وسیله نامناسبی را برای جو.یدن انتخاب کرد هرگز او را دنبال نکنید چرا که حیوانانتان این کار شما را مثل بازی کردن تلقی کرده و شروع به دویدن می کند.
اگر با خشم سگتان را دنبال کنید، او از شما ترسیده و فرار خواهد کرد. استفاده از صدای بلند و نهی کردن او از این عمل و جایگزین کردن اسباب بازی جدید بهترین راه ممکن است.
اگر حیوانتان به جویدن کفش و یا وسیله ای نامطلوب تمایل دارد با آغشته کردن آن با فلفل تند و یا چاشنی های بسیار تلخ باعث ترک این حالت از سوی سگتان شوید. همیشه از اسباب بازی های جدید برای تشویقش به بازی و جویدن آن ها استفاده کنید.
گاهی جویدن اشیاء نامطلوب در حیوان تبدیل به عادت بد شده و یا در صورت تنهایی بیش از حد در خانه، حالات عصبانیت، استرس و یا در اثر سایر مشکلات رفتاری حیوان اقدام به جویدن خرابکارانه وسایل خانه می کند (جویدن مبلمان، فرش،پایه وسایل چوبی و پلاستیکی و…) بهتر است موارد زیر همیشه مدنظر باشد تا استعداد جویدن سگ ها به سمت خرابکاری شکوفا نگردد.
۱- اشخاص وسایل شخصی خود را در محیط های بسته نگهداری کنند. (جوراب، کفش و…)
۲- به سگ وسیله شخصی کهنه برای بازی داده نشود. (کفش، جوراب و…)
۳- استفاده از اسباب بازی های استاندارد و غیر خطر زا. (به علت نوک تیزی، تکه تکه شدن و احتمال بلع و ایجاد خفگی)
۴- به سگتان توجه کنید، با او بازی کنید تا در صورت تنهایی و استرس اقدام به جویدن خرابکارانه نکند. ( باعث ارضای فیزیکی و روانی حیوان خود شوید)
۵- سگ و توله سگ را برای مدت طولانی در خانه تنها نگذارید.
زمانی که می خواهید برای مدت نسبتاً طولانی خانه را ترک کنید، سگتان را به یک پیاده روی طولانی ببرید (تا هم ورزش کند و هم از بودن با شما لذت ببرد.
۶- در هنگام ترک خانه تلویزیون یا رادیو را روشن بگذارید تا سگتان احساس تنهایی نکند (استفاده از CDهای مخصوص حیوانات که با آهنگ های ملایم، دلنشین و طبیعت به حیوان آرامش می دهند)
۷- تماس با همسایه ها جهت بازدید از خانه و رسیدگی به سگتان
سگ ها حیواناتی اجتماعی بوده و دوست دارند با خانواده خود زندگی کنند پس با رفع نیازهای آنها می توان او را شادمان و راضی نگه داشت و تأمین نیازهای جسمی و روانی باعث عدم بروز مشکلات رفتاری از سوی او خواهد شد.
توانایی خشونت و تهاجم
سگ ها بنابر دلایل مختلف می توانند رفتارهای تهاجمی از خود نشان دهند، مثل دلایل پزشکی، ترس، خاطرات بد گذشته و….
بیماری های محرک خشونت در ســگ عبارتند از:
۱- پرکاری تیروئید ۲- مشکلات عصبی (ارثی یا اکتسابی) (ضربه سر، تومورهای مغزی و صرع) ۳- درد (به خصوص اگر مزمن و شدید باشد)
سایر موارد القاء کننده خشونت در سگ:
۱- تهاجم و خشونت در رابطه با حاکمیت و سلطه گری
۲- تهاجم برای دفاع از قلمرو
۳- تهاجم برای شکار (هر چیزی که سـگ قصد شکار آن را دارد و آن را طعمه می بیند)
۴- تهاجم مادرانه(مادری): دفاع سگ ماده از توله هایش در برابر خطر