دستگاه گوارش قسمت مهمی از بدن است و چنانچه هر بخش از آن مختل شود مشکلات مهمی در سلامتی حیوان ایجاد می کند. مهم است که صاحبان حیوانات بتوانند به موقع این مسائل بوجود آمده در سلامت حیوان را تشخیص دهند تا از مواردی که زندگی حیوان را به خطر می اندازند به موقع پیشگیری کنند. اختلالات و بیماری های دستگاه گوارش، درصد بالایی از مراجعات به دامپزشک را شامل می شوند و قسمت عمده ای از واکسیناسیون سگها مستقیما به این بیماریها و یا بیماریهایی که تظاهرات گوارشی هم دارند، مربوط می شود. شما به عنوان صاحب حیوان، در تمام مدت نگهداری حیوان با بیماری های گوارشی در آنها برخورد خواهید داشت . با توجه به اینکه حیوان از بیان ناراحتی و مشکل خود عاجز است باید بدانید که علائم این بیماری ها چیست و راه برخورد با آن قبل از اینکه تهدیدی برای جان حیوان باشد چه می تواند باشد.
در اینجا به چند نشانه مهم بیماری های دستگاه گوارش می پردازیم:
اسهال
اسهال یکی ازنشانه های رایج بیماریهای گوارشی و یکی از مهمترین دلایل مرگ توله ها است. وجود اسهال موردی اورژانسی و مهمی است که بعنوان مهمترین مشکل سلامتی سگها محسوب می شود و تحت هیچ شرایطی عادی و فیزیولوژیک نیست. اسهال مخصوصا در سگهای بالغ ممکن است درمان راحتی داشته باشد ولی باز هم به معاینه و تشخیص علت نیاز دارد. درصورت مشاهده اسهال حتما با یک دامپزشک مشورت کنید.
غذای غیرعادی و یا خوردن هر چیزی که قابل هضم نباشد ازجمله دلایل بروز اسهال است. ولی مهمترین دلایل تغذیه ای آن شامل، غذای فاسد، غذای چرب و یا استفاده از چربی، دنبه و پوست مرغ بعنوان غذا مخصوصا در توله ها، در اختیار گذاشتن غذای یخ زده بطوری که هنوز یخ آن باز نشده باشد و دادن غذای اضافی بطوریکه مقداری از آن برای روز بعد اضافه بماند، می باشد. برخی بیماریهای ویروسی نیز اسهال شدیدی به دنبال دارند و البته با واکسیناسیون قابل پیشگیری هستند. سگی که اسهال دارد باید از نظر آلودگی به انگلهای داخلی همچون کرمها و کوکسیدیاها و ژیاردیا نیز مورد آزمایش قرار گیرد.
استفراغ
استفراغ نیز از دلایل مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. استفراغ دارای علل مختلفی است که در این میان بعضیها حادتر و خطرناکتر هستند. در صورتی که حیوان تنها یک باراستفراغ کند و ظاهر سالم و سرحالی داشته و مشکل دیگری را نشان ندهد جای نگرانی نیست. زیرا این حالت به علت تغییر غذا و خوردن زباله و یا خوردن بعضی از گیاهان می باشد. در این حالت بهتر است ۲۴ ساعت به او غذا ندهید.
ولی اگر حیوان استفراغ های پیاپی و شدید به همراه سایر علائم همچون اسهال و بی حالی و ضعف را نشان دهد، حیوان را نزد دامپزشک ببرید. همچنین اگر دراستفراغ حیوان خون و سایر مواد غیرعادی مشاهده کردید موضوع را جدی بگیرید. استفراغ ممکن است به دلایل مختلف مثل عفونتهای ویروسی، انسداد دستگاه گوارش، تومورها، و بیماریهای کبدی و کلیوی ایجاد شود.
یبوست
موقعی که حیوان بیش از یک یا دو روز مدفوع نکند بیانگر این است که دچار یبوست شده است. در این حالت ممکن است علی رغم تمایل به دفع مدفوع این امر صورت نگیرد. در این صورت می بینید که حیوان با وجود زور زدن زیاد قادر به دفع نیست. یبوست ممکن است با علائمی همچون بی میلی و بی اشتهایی همراه است. اگر عارضه تا چند روز ادامه یابد علائم استفراغ نیز ظاهر می گردد.
دلایل متفاوتی ممکن است باعث یبوست شوند از جمله بزرگ شدن غده پروستات، فتق و یا مشکلات دستگاه گوارش. برخی ازحیوانات مستعد ابتلا به یبوست هستند و هر چند وقت یکبار این عارضه در آنها دیده می شود که باید مورد توجه و مراقبت قرار گیرند. دامپزشک در مورد این سگها دستورات غذایی و مراقبتی خاصی خواهد داد که باید در زندگی حیوان رعایت شوند. همچنین ممکن است سگها مخصوصا آنها که موهای بلندی دارند به دلیل انسداد مناطق اطراف مقعد توسط پوشش بدنی به طور مکانیکی دچار عدم دفع مدفوع گردند، در این حالت عبور مدفوع به خارج میسر نخواهد بود.
کوپروفاژی
حالتی در سگها وجود دارد که کوپروفاژی (Coprophagy) یا خوردن مدفوع نام دارد و بیشتر در سگهای نژاد کوچک دیده می شود. این عادت ممکن است باعث مشکل خاصی در سگها نشود ولی البته برای اطرافیان ناخوشایند وغیرقابل تحمل خواهد بود. دلیل این امر خیلی مشخص نیست. ممکن است اضافه کردن ویتامینها و مواد معدنی مثل نمک به جیره آن را کنترل کند. اضافه کردن بعضی از چاشنیهای گوشت به غذا نتیجه جالب توجهی داشته است زیرا باعث می شود مدفوع بوی بدی پیدا کند و سگ ازخوردن آن امتناع ورزد.
کشیدن مخرج روی زمین
حالت دیگری که در سگها و گاهی در گربه ها دیده میشود کشیدن مخرج روی زمین است. در این حالت سگ در حالیکه مقعدش روی زمین و پاهایش بالاست با دو دستش خودش را روی زمین می کشد. سگی که پشتش را گازمی گیرد لیس می زند و یا بر زمین می کشد از ناراحتیهای مقعد رنج می برد. احتمالا در این حالت به دلیل تحریک حاصل از مدفوع جامد وسفت مقعد سوزناک و متورم می شود. ممکن است کیسه های مقعدی پر شده باشند و یا سگ دچار خارش انگلی باشد. اولین قدم درکاهش این حرکت، یافتن علت بیماری است. تمیز کردن مقعد با آب گرم و اضافه کردن ژل پترولیوم و سایر ترکیبات مسکن، از سوزش و درد حیوان خواهد کاست. به هر صورت با ادامه دار شدن این قضیه، از یک دامپزشک مشورت بخواهید.