همونطور که می‌دونین انگل‌ها انواع و اقسام مختلفی دارن. ویژگی مشترک بین همه‌ی اون‌ها اینه که تمام عمرشون یا یه بخشی از اون رو داخل، و یا روی سطح بدن موجود دیگه‌ای می‌گذرونن. انگل‌ها به عنوان محلی برای تغذیه شدن و پناهگاه به بدن میزبانشون احتیاج دارن و در طول زمان ممکنه باعث بیماری‌های جدی و یا حتی مرگ اون بشن. بیماری‌های انگلی سگها، انواع زیادی داره که میشه راجع بهش یه کتاب مفصل نوشت. ما توی این مطلب به طور مختصر به مهمترین و شایع‌ترین بیماری‌های انگلی، روش درمان و پیشگیریشون در سگها می‌پردازیم.
انواع انگل در سگها
انگل‌ها رو میشه به سه دسته اصلی داخلی، گوارشی و خارجی تقسیم کرد.
۱. شایع‌ترین انگل داخلی سگها:
۲. شایع‌ترین انگل‌های گوارشی سگها:
- کرم‌های روده‌ای
- تک‌یاخته‌ها
۳. شایع‌ترین انگل‌های خارجی سگها:
در ادامه هرکدوم از این دسته‌بندی‌ها رو به طور کامل توضیح می‌دیم:
۱. انگل داخلی در سگ
. کرم قلب در سگها
کرم قلب از طریق نیش پشه‌‌ی آلوده وارد جریان خون سگ میشه، توی قلبش رشد می‌کنه و بزرگ میشه. کرم قلب باعث میشه جریان طبیعی خون توی قلب سگ بهم بخوره و قلب مجبور باشه بیشتر کار کنه و در نهایت باعث از کار افتادن اون میشه.
علائم کرم قلب
با وجود اینکه علائم زیر ممکنه در تشخیص این انگل کمک کنه اما در کل خیلی از سگ‌هایی که میزبان این انگل هستن، هیچ علائمی از خودشون نشون نمی‌دن. انگل توی چک آپ‌هایی که انجام میشه تشخیص داده شده و درمان میشه. پس مثل همیشه تاکید پت‌پرس روی جدی گرفتن چک‌آپ‌های سگتون هست. علائمی که ممکنه سگتون در صورت داشتن کرم قلب از خودش نشون بده، شامل:
- سرفه‌ی مداوم
- خستگی زیاد بعد از تمرین‌های کوتاه
- بی اشتهایی
پیشگیری و درمان کرم قلب
خوبه به این نکته توجه داشته باشین که درمان کرم قلب توی سگها پروسه‌ی سختی داره چون در طول مدت درمان سگتون نباید فعالیت داشته باشه. درمان به صورت تزریق‌هایی که طی چند ماه صورت می‌گیره، انجام میشه و در موارد نادری ممکنه جراحی هم لازم باشه. اما پیشگیری از اون خیلی راحته. قرص‌های ضد انگلی که به صورت ماهانه تجویز می‌شن می‌تونن به راحتی از مبتلا شدن سگتون به کرم قلب جلوگیری کنن.
۲. انگل‌های روده‌ای
. کرم‌های روده‌ای در سگها
کرم‌های روده‌ای به چند دسته تقسیم می‌شن که در ادامه به طور خیلی مختصر بهشون اشاره می‌کنیم.
الف) کرم‌های قلابدار:
کرم‌های قلابدار توی سیستم گوارش سگها زندگی می‌کنن. روش انتقالشون می‌تونه از طریق مادر به فرزند، خوردن اتفاقی تخم کرم و چسبیدن به پوست و ورود به بدن سگ باشه. بعد از اینکه این انگل خودش رو به دیواره‌ی روده چسبوند شروع به خوردن خون سگ می‌کنه که این اتفاق خطرناکیه و مخصوصا توله سگها رو خیلی تحت تاثیر قرار میده.
علائم کرم قلابدار:
درمان کرم‌های قلابدار:
دامپزشک با توجه به شرایط سگ، برای درمان کرم‌های حلقه‌ای تصمیم‌گیری می‌کنه. داروهایی که برای این انگل تجویز میشه، نمی‌تونه لارو کرم رو از بین ببره پس دوره‌ی درمانش تا زمانیکه تمام لاروها به کرم تبدیل بشن و توسط دارو از بین برن طول می‌کشه.
با تمیز نگه داشتن محیط زندگی سگ و خوراندن قرص ضد انگل، می‌تونین از ابتلای اون به کرم قلابدار جلوگیری کنین.
ج) کرم‌های گرد (لوله‌ای):
این کرم‌ها یکی از شایع‌ترین کرم‌های روده‌ای هستن. توله‌سگ‌ها بیشتر از سگ‌های بالغ در برابر این نوع انگل آسیب‌پذیر هستن. این انگل خیلی راحت به سگ‌های دیگه منتقل میشه پس در صورتی که سگتون به این انگل مبتلا هست، از بقیه‌ی سگها جدا نگهش دارید.
علائم کرم گرد:
- اسهال
- استفراغ سگ
- سوءتغذیه
- سرفه
روش درمان کرم گرد
روش درمان کرم‌های گرد شبیه به روش درمان کرم‌های قلابدار هست و تا زمانی که تمام لاروها به کرم تبدیل بشن و طی پروسه‌ی درمان از بین برن، طول می‌کشه.
د) کرم‌های نواری:
یکی از انواع انگل‌ها هستن که تشخیصشون برای افراد غیر متخصص هم خیلی سخت نیست. شما می‌تونین اطراف مقعد سگتون یا داخل مدفوعش کرم‌های کوچیکی رو ببینین که همون کرم‌های نواری هستن. این نوع از انگل‌ها معمولا مشکل جدی‌ای برای میزبان خودشون ایجاد نمی‌کنن. اما خارش در ناحیه مقعدی سگ از علائم حتمی وجود این انگل هست. نشونه‌اش لیسیدن زیاد خودش یا کشیدن باسنش به زمین هست.
جالبه بدونین کرم‌های نواری از طریق کک‌ها یا خوردن گوشت خام وارد بدن سگ می‌شن.
روش درمان کرم نواری
برای درمان کرم نواری روش‌های مختلفی مثل مصرف دارو و تزریق وجود داره. کرم‌های نواری با یکبار مصرف دارو از بین می‌رن ولی احتمال ابتلای دوباره به این انگل وجود داره.
پیشگیری از کرم نواری
- استفاده از روش‌های مقابله با کک‌ها
- جلوگیری از شکار کردن
- جلوگیری از خوردن گوشت خام
ه) کرم‌های شلاقی:
این کرم با بو کشیدن یا لیسیدن سطح آلوده مثل زمین وارد بدن سگ میشه. اگه سطح مدفوع سگتون حالت مخاطی پیدا کرده، سگتون مشکوک به داشتن کرم شلاقیه. بهتره هرچه زودتر به دامپزشک مراجعه کنین. این نوع انگل معمولا باعث مرگ میزبانش نمی‌شه.
علائم کرم شلاقی:
درمان کرم شلاقی:
این نوع انگل مقاومت بیشتری نسبت به سایر انگل‌های روده‌ای داره؛ در نتیجه در صورتی که با داروهایی که براش تجویز شده، آشنا نبودین زیاد متعجب نشین.
در صورتی که سگتون از ضد انگل برای کرم قلب استفاده می‌کنه حتما دامپزشک رو مطلع کنین.
· انگل‌های تک یاخته‌ای
یکی دیگر از انواع انگل‌های روده‌ای، «انگل‌های تک یاخته‌ای» هستن. این انگل‌ها می‌تونن بدون اینکه علائم خاصی داشته باشن توی سیستم گوارش سگها زندگی کنن. زمانی که سگ دچار استرس شد یا به نوعی سیستم ایمنی بدنش ضعیف شد، سگ رو با مشکلات جدیدی مواجه می‌کنن.
از انواع شایع انگل‌های تک یاخته‌ای:
۳ . انگل‌های خارجی
الف) جرب گوش
جرب گوش یا اتودکتس نوعی انگل هست که توی گوش سگ زندگی می‌کنه و نشونه‌اش دونه‌های ریز سیاه داخل گوش سگ هست. این انگل به شدت واگیرداره و از یه حیوون به حیوون دیگه به راحتی منتقل میشه. البته جرب نمی‌تونه به انسان منتقل بشه اما باعث آزار و اذیت سگتون هست. برای اینکه بهتر درک کنین سگی که جرب داره چه حسی داره، می‌تونین تصور کنین که چنتا پشه توی کانال گوشتون گیر افتادن و هر چند دقیقه یه بار شما رو نیش می‌زنن.
علائم جرب
اگر دیدین سگتون
- سرش رو به شدت به یه طرف تکون میده.
- سعی می‌کنه با پنجه‌هاش گوشش رو بخارونه.
- یا ترشحات قهوه ای رنگ داخل گوشش وجود دارن.
ممکنه جرب داشته باشه. باید به دامپزشک مراجعه کنین و اون با آزمایش مشکل رو تشخیص میده.
روش درمان اتودکتس سگ
روند درمان اتودکتس کمی طولانی هست چون انگل فورا کشته نمی‌شه. پس باید کمی صبور باشین. جرب معمولا به وسیله‌ی ریختن نوعی دارو توی گوش سگ درمان میشه. این دارو به مرور باعث کشته شدن و خارج شدن انگل از گوش سگ شما میشه.
پیشگیری از جرب گوش
متاسفانه پیشگیری خاصی برای جرب وجود نداره، چون این انگل به طور طبیعی در محیط اطراف ما هست. اما خوبه که اگه سگتون مراحل درمان جرب رو تازه طی کرده وسایل و جای خوابش رو خیلی خوب تمیز کنین و اگر حیوون دیگه‌ای توی خونه دارین اون رو هم به دامپزشک ببرید.
ب) کنه
کنه همونطور که به انسان می‌چسبه می‌تونه به سگها هم بچسبه. بیماری‌هایی هستن که از طریق کنه به سگ منتقل می‌شن، به همین خاطر چیزی که در مورد ابتلای سگتون به انگل کنه خیلی حیاتیه تشخیص زودهنگامش هست. اما خبر خوب اینه که کمی طول می‌کشه تا بیماری‌هایی که تحت تاثیر کنه ایجاد می‌شن به سگ منتقل بشن.
بیماری‌هایی که از طریق کنه به سگتون منتقل میشه شامل:
- لایم
- تب کوه‌های راکی
- آناپلاسموز
- بابزیا
- بارتونلا
- ارلیشیوز
علاه بر این‌ها کنه از خودش نوعی ماده سمی منتشر می‌کنه که برای میزبانش خطرناکه و همینطور زخم‌هایی که توسط کنه روی بدن میزبان ایجاد می‌شن ممکنه عفونت کنن و باعث مشکلات دیگه‌ای بشن. بیشتر از ۸۰۰ نوع کنه در طبیعت وجود داره. بعضی از انواع اون می‌تونن باعث فلج شدن سگ هم بشن.
خب حالا که فهمیدیم موجودی به این کوچیکی چقدر می‌تونه خبیث باشه بیایید در مورد درمان و پیشگیری از ابتلای سگمون بهش هم کمی یاد بگیریم.
تشخیص کنه
کنه رو از زخم‌هایی که روی بدن میزبانش جا می‌گذاره شناسایی می‌کنن و همینطور خودش هم قابل مشاهده هست. کنه‌هایی که تازه به بدن سگتون چسبیده باشن صاف هستن ولی با گذشت زمان و تغذیه شدن از بدن سگتون حالت گردتری پیدا می‌کنن و بزرگ می‌شن.
درمان کنه
برای درمان کنه انواع محصولاتی مثل اسپری و پودر وجود داره. بعضی از محصولاتی که برای کنه ساخته می‌شن می‌تونن برای درمان کک هم مفید باشن. برای انتخاب بهترین روش با دامپزشکتون مشورت کنین.
نکته‌ی مهم: اگه حیوون دیگه‌ای توی خونه نگهداری می‌کنین حتما در موردش به دامپزشک بگین چون ممکنه در انتخاب روش درمان تاثیر زیادی داشته باشه.
مراقبت از سگ در برابر کنه
قدم اول برای مراقبت از سگتون در مقابل کنه اینه که از بردنش به جاهایی که علف‌های بلند داره یا لابه‌لای چوب‌های بریده شده و محیط‌هایی که احتمال وجود کنه دارن، خودداری کنین.
قدم دوم اگه زمانی رو بیرون از خونه سپری می‌کنه، زمان بگذاریم و دنبال کنه‌های احتمالی که بهش چسبیدن باشیم و هرچه سریعتر از بدنش جداشون کنیم. البته یادتون باشه که باید قبلش کنه رو با اسپری کردن الکل به بدن سگ بی‌حس کنین وگرنه زوائد دهانی اش توی بدن حیوون به جا میمونه و باعث واکنش های آلرژیک میشه.
حتما و حتما از دستکش استفاده کنین چون بعضی از بیماری‌هایی که بالاتر بهش اشاره کردیم از طریق زخمی که ممکنه روی دستتون باشه فورا به خودتون هم منتقل میشه.
اگه تعداد زیادی کنه پیدا کردین بهتره که خودتون کاری نکنین و هرچه سریعتر به دامپزشک مراجعه کنین.
قدم سوم مراجعه به دامپزشک برای تشخیص بیماری‌های احتمالیه که ممکنه از طریق کنه به سگتون منتقل شده باشه.
ج) کک در سگها
کک‌ها یکی از انگل های شایع سگ هستن. دوره‌های مختلفی از تکامل رو روی بدن میزبان طی می‌کنن و باعث عفونت پوستی و خارش شدید می‌شن. علاوه بر این مشکل جدی‌تری که ایجاد می‌کنن، کرم‌های نواری هستن که از طریق کک‌ها وارد بدن سگ می‌شن. کک‌هایی که گربه و سگها رو میزبان خودشون قرار می‌دن زیاد به خون انسان علاقه‌ای ندارن ولی در صورتی که جمعیتشون خیلی زیاد بشه و گرسنه بمونن می‌تونن سلامت خودتون رو به خطر بندازن.
در صورتی که جمعیت کک‌ها به تعداد بالایی برسه می‌تونه باعث کم‌خونی میزبانش بشه.
درمان کک
برای درمان این انگل سگ اسپری و شامپوهای مخصوصی وجود داره که می‌تونین تهیه کنین. یادتون باشه که لارو کک باید به کک تبدیل بشه تا با شامپو از بین بره؛ پس با یک بار استفاده از محصولات کنترل کک، سگتون رو برای همیشه از شر کک‌ها خلاص نکردین. دوره‌ی درمان رو حتما کامل کنین.
د) شپش
شپش‌ها انگل‌هایی هستن که رفتاری شبیه به جرب دارن، توی پوست و موی سگ زندگی می‌کنن و باعث ناراحتی و اذیتش می‌شن. شپش‌های ماده تخم‌هاشون رو روی موهای میزبان جایی نزدیک به پوستش می‌گذارن و این تخم‌ها با شامپو و شستن معمولی از موها جدا نمی‌شن.
علائم شپش
در صورتی که سگتون شپش گرفته باشه ممکنه علائم زیر رو نشون میده:
- خاراندن زیاد
- گاز گرفتن بدن خودش
- زبر و ضخیم شدن موها
در صورتی که وضعیت شپش گرفتن سگ حاد باشه
- وجود زخم‌های ریز روی پوست
- نمدی شدن موها
تشخیص شپش
معمولا برای تشخیص وجود شپش لای موهای سگ رو می‌گردن و تخم‌ها یا خود شپش رو می‌بینن. بعضی از انواع شپش خیلی آروم حرکت می‌کنن و بعضی دیگه‌شون فعال‌تر هستن. در هر حال امکان دیدن هر دو نوع شپش با چشم غیر مسلح وجود داره.
درمان شپش
- استفاده از شونه‌هایی که موهای چسبیده به هم به علت تخم گذاری رو جدا کنه. با این روش شپش‌هایی که از تخم بیرون اومدن از بین نمی‌رن اما حداقل محیط مناسبی که برای شپش‌های جدید وجود داشته، از بین می‌ره.
- استفاده از شامپو، قلاده و اسپری‌های مخصوص برای از بین بردن شپش و انگل پوستی سگ
- ۷ الی ۱۰ روز بعد از اولین درمان، دور بعدی درمان رو باید شروع کنین تا شپش‌هایی که تازه از تخم بیرون اومدن از بین برن.
- تا دو هفته بعد از دیدن آخرین شپشی که روی بدن سگتون دیدین به گشتن با دقت لابه لای موهای سگتون ادامه بدین چون شپش‌ها تا ۲ الی ۳ هفته توی تخم می‌مونن و موج بعدی شپش‌ها ممکنه در راه باشه.
- در صورتی که میزان شپش سگتون زیاد بوده و با خارندن زیاد پوست خودش رو زخم کرده، دامپزشک تجویز می‌کنه تا از عفونت‌های احتمالی جلوگیری کنه.