“کبد چرب” (fatty liver) مشکلی است که با اشتباهات غذایی ایجاد می شود و متاسفانه 40 درصد از مردم ایران مبتلا به آن هستند و عوارض شدیدی برای اعضای بدن ایجاد می کند.در این بخش با علائم، انواع، علت و درمان کبد چرب آشنا خواهید شد.
کبد چرب چیست؟
کبد (Liver) دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و مسئول به اصطلاح رد کردن تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است که این بدان معناست که کبد فاکتورهای مضرر مواد غذایی را گرفته و آنها را به صورتی بدون ضرر وارد سیستم های دیگر بدن می کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول هایی ترمیم و پاکسازی میکند اما اگر فاکتورهای منفی وارد شده بیار باشند در این کار اختلال رخ می دهد. وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر کبدی دارای 5 تا 10 درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می شود ؛ کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده ای در ابتلا ندارد.
انواع کبد چرب را می توان به دسته های زیر تقسیم کرد:
- بیماری کبد چرب الکلی (ALD)
- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
- استاتو هپاتیت غیرالکلی (NASH) و استاتو هپاتیت الکلی
علل ایجاد کبد چرب چیست؟
عادات و رفتارهای غلط بسیاری ایجاد کننده این بیماری هستند که بارزترین و مهم ترین آنها :
- مصرف الکل و مشروبات الکلی
- مصرف مواد غذایی چرب
- اضافه وزن
- نداشتن فعالیت بدنی سالم یعنی همان ورزش و تحرک مفید
- سوء تغذیه و فشار خون بالا
- بارداری
- مصرف داروهایی همچون آسپرین و تتراسایکلین و استامینوفن هستند.
علائم و نشانه های کبد چرب چیست؟
- احساس خستگی و بی حالی مداوم
- کاهش وزن و اشتها
- حالت تهوع
- ضعف عمومی
- درد در مرکز و یا سمت راست بخش بالای شکم
- سردرگمی، مشکل در تمرکز
- گیجی
- تمایل به خونریزی راحت تر و سریع
مهم ترین نشانه هایی که از اختلال در کبدتان خبر می دهند
اگر کبد چرب تا نارسایی کبد (Liver failure) و سیروز یا التهاب شدید کبدی پیشرفت کند، علایم کبد چرب آن به شرح زیر است:
- رنگ چشم های تان به زردی می گراید.
- شکم تان از آب پر می شود.
- به یکی از هپاتیت های آ، ب یا سی مبتلا هستید.
- در بدن تان احساس خارش دائمی می کنید.
- مدام خسته هستید.
- اضافه وزن دارید.
- سردرگم و فراموشکار شده اید.
توصیه ها و راه های کلی برای درمان کبد چرب
- داشتن رژیم غذایی مناسب به خصوص رژیم غذای حاوی میوه ها و سبزیجات و غذاهای کم چرب
- مصرف سیر و پیاز, چغندر , کلم و..
- مصرف آب لیمو ترش در آب داغ البته این روش برای افرادی که مشکل معده دارند توصیه نمی شود
- کاهش وزن
- خودداری از مصرف خودسرانه دارو در زمان هر نوع بیماری
- مصرف ویتامین E البته به اندازه و با مشورت با پزشک
- ترک مخدرات
- ورزش
- خودداری از مصرف مواد غذایی فریز شده - زود پز شده - ترشیجات - رب - سس ها - نمک زیاد - چای پر رنگ - فست فودها - آب همراه غذا - دوغ همراه غذا -تنقلات شور - روغن های سرخ کردنی - لبنیات پر چرب و..
توصیه های غذایی و خانگی برای کنترل و درمان کبد چرب تا حد ممکن
میوه ها و سبزیجات مفید برای کنترل و کاهش شدت کبد چرب شامل :
- انواع کلم
- چغندر
- رزماری
- آووکادو
- سیب سبز
- گریپ فروت و دارابی
- پاپایا
- آرتیشو (کنگرفرنگی)
- موز
- گردو
- بادام زمینی
- بادام تلخ
- عناب
- خربزه و طالبی
عرقیات گیاهی برای درمان کبد چرب
دم کرده گل مریم:
کاهش تدریجی وزن و ورزش روزانه می تواند به گونه چشمگیری در درمان کبد چرب مفید باشد. البته توجه داشته باشید کاهش ناگهانی وزن ممکن است این مشکل را تشدید کند.
سکنجبین عنصلی:
سکنجبین عنصلی را که همان پیاز دشتی و پیاز موش است و عرب ها عنصل می گویند در سکنجبین می جوشانند و آبش را صاف می کنند و روزی یک الی دو قاشق پلو خوری به فاصله 12 ساعت مصرف می کنند.
شاه تره و خارشتر:
عرق گیاهی شاه تره، خارشتر و کاسنی از جمله داروهای گیاهی موثر در کنترل و درمان کبد چرب به شمار می آیند. این نوشیدنی های گیاهی از آنجا که طبعی سرد و تر دارند موجب کاهش میزان کلسترول خون می شوند و در عین حال به پاکسازی کبد و بدن از سموم و مواد زائد هم کمک می کنند.