سنگ مثانه مشکل رایج بسیاری از حیوانات خانگی مانند گربهها، خوکچههندیها و سگها است. سنگ مثانه در سگها ممکن است موجب مشکلات مثانه مانند درد، التهاب و مشکل در دفع ادرار را ایجاد کنند که اگرچه بسیار رایج هستند، ولی مشکلاتی جدی محسوب میشوند. اقدامات پیشگیرانه میتواند برای سگهایی که مستعد ابتلا به سنگ مثانه هستند، موثر باشد و گزینههای درمانی متفاوتی برای سگهای مبتلا به سنگ مثانه (بسته به نوع سنگ شکل گرفته) وجود دارد. با یادگیری بیشتر در مورد سنگهای مثانه، صاحبان سگها میتوانند از تشکیل آنها جلوگیری کنند. شما نیز میتوانید با آموزش درست، علائم و نشانههای سگ خود را بررسی کنید و در صورت مبتلا شدن سگتان به این مشکل، راههای درمانی آن را بدانید. ما نیز دقیقا میخواهیم در این مطلب، همین موارد را بررسی کنیم.
سنگ مثانه در سگ چیست؟
سنگ مثانه که به لحاظ تخصصی به آنها سنگ مجاری ادراری نیز گفته میشود، اجسام سنگمانند هستند که در داخل مثانه یک سگ ایجاد میشوند. این سنگها از باکتریها، کریستالها و مواد معدنی مختلف در داخل مثانه تشکیل شده و اشکال مختلفی را تشکیل میدهند. ممکن است یک یا چند سنگ مثانه در مثانه یک سگ وجود داشته باشد. این سنگها ممکن است سریعا رشد کنند یا کوچک باقی بمانند. آنها با سنگهای کلیه تفاوت دارند زیرا این سنگها در داهل مثانه و نه در داخل کلیه سگ تشکیل میشوند.
انواع سنگهای مثانه در سگها
انواع مختلفی از سنگهای مثانه در سگها وجود دارد:
سنگ های استروویت: سنگهای استروویت (Struvite) نیز به عنوان «سنگهای فسفات سهگانه» نامیده میشوند و معمولا سنگ صاف، هرمیشکل و سفید رنگ مثانه هستند. استروویت حلنشده بخشی از ادرار طبیعی سگ است، اما زمانی که تغییراتی در ادرار اتفاق میافتد، این سنگها تشکیل میشوند و باکتریها به تشکیل این سنگها کمک میکنند. از آن جا که استروویت یک عنصر طبیعی از ادرار است، این سنگها بسیار رایج محسوب میشوند.
سنگهای اگزالات کلسیم: اگزالات کلسیم (Calcium Oxalate) تقریبا شبیه به استروویت، سنگهای مثانه هستند که تعداد زیادی از سگها به آن مبتلا هستند. این سنگها ممکن است از رنگ سفید تا تیره متفاوت باشند و بافت سختی دارند.
سنگهای اورات: سنگهای اورات (Urate) چندان رایج نیستند، اما در جمعیتهای خاصی از سگها دیده میشوند.
سنگهای سیستین: یکی از انواع نادر سنگهای مثانه، سنگهای سیستین (Cystine) هستند که معمولا در سگهای نر مشاهده میشوند. این سنگ، بافت مشخصی دارد و ممکن است رنگهای متفاوتی داشته باشد.
سنگهای سیلیکات: سنگهای سیلیکات (Silica) یکی دیگر از انواع نادر سنگ مثانه در سگها است.
علائم سنگهای مثانه در سگها
- خون در ادرار
- لیسیدن دستگاه ادراری
- ناله هنگام ادرار کردن
- تنش و استرس هنگام ادرار کردن
- تکرر ادرار
- ادرار غیرعادی و نادرست (ادرار در خانه)
سگی که دارای مشکل ادراری است، علائم و نشانههای ناراحتی و مشکل در هنگام ادرار کردن را نشان میدهد. لیسیدن دستگاه ادراری، نشانهای است که ممکن است در آن منطقه حس ناراحتکننده یا دردناکی داشته باشد و فشار آوردن و یا ناله کردن در حال ادرار نیز ممکن است همراه با سنگ مثانه مشاهده شود. تکرر ادرار یا ادرار کردن در خانه نیز ممکن است توسط سگهایی با سنگ مثانه به خاطر درد و ناراحتی زیادی که دارند، انجام شود. حتی اگر مثانه آنها به طور کامل هم پر نشده باشد، سگ ممکن است احساس کند که نیاز به ادرار کردن دارد.
یکی از واضحترین علائم سنگ مثانه در سگها، وجود خون در ادرار است. وقتی سنگهای مثانه باعث تخریب و صدمه دیدن دیواره مثانه میشوند، خون به داخل ادرار منتقل میشود. لختههای خون گاهی اوقات مشاهده میشود، اما در موارد دیگر به علت حضور گلبولهای قرمز، ادرار صورتی یا قرمز است.
علل سنگهای مثانه در سگها چیست؟
بسته به نوع سنگ مثانه سگ، علت پیدایش آن ممکن است متفاوت باشد.
سنگهای استروویت: از آن جا که استروویت معمولا در ادرار سگها وجود دارد، اگر pH ادرار به علت حضور باکتری تغییر کند و ادرار بیش از حد غلیظ شود، این استروویت ممکن است رسوب کند و کریستالها را تشکیل دهد. این کریستالها سپس ممکن است با مواد موجود در ادرار و باکتریها، از یک عفونت ادراری به شکل سنگها ترکیب شوند. به دلیل شیوع بیشتر عفونتهای ادراری در جنس ماده، این سنگ در سگهای ماده شایعتر است.
سنگهای اگزالات کلسیم: PH و مواد معدنی موجود در ادرار، باعث ایجاد بلورهای کلسیم اگزالات میشوند که سپس به سنگ تبدیل خواهند شد. ممکن است علل دیگر نیز وجود داشته باشد، اما شکلگیری این سنگ به خوبی مشخص نیست. علت آن ممکن است افزایش میزان کلسیم در ادرار نیز باشد.
سنگهای اورات: به نظر میرسد این سنگها به یک اختلال ژنتیکی مربوط میشوند که بر متابولیسم طبیعی اسید اوریک در سگ تاثیر میگذارد.
سنگهای سیستین: تصور میشود که این سنگها صرفا به مسائل ژنتیکی مربوط باشند و هنوز دلیل دیگری برای ایجاد آنها پیدا نشده است.
سنگهای سیلیکات: عوامل مختلف رژیم غذایی نیز ممکن است باعث ایجاد سنگهای سیلیکات شوند، اما از آن جایی که آنها بسیار نادر هستند، چگونگی ایجاد آنها چندان شناختهشده نیست.
چگونه سنگ مثانه در سگها را تشخیص دهیم؟
تصویربرداری با استفاده از اشعه X، یکی از پرکاربرد ترین ابزار تشخیصی است که دامپزشکان از آن برای تایید سنگ مثانه استفاده میکنند. از آن جایی که سنگهای مثانه اجسامی جامد و سخت هستند، اشعه ایکس را منعکس میکنند و به عنوان اشیایی سفید در مثانه سگ شما نمایش داده میشوند. درصد کمی از سنگهای مثانه مانند سنگهای اورات، هرگز اشعه ایکس را منعکس نمیکنند و فقط در سونوگرافی نمایش داده میشوند.
دامپزشک شما نیز ممکن است بر اساس کریستالهای موجود در ادرار سگ شما، تشخیص تخصصیتری داشته باشد. کریستالهای موجود در ادرار را میتوان از طریق میکروسکوپ و هنگام آزمایش یک نمونه ادرار مشاهده کرد.
چه عواملی ممکن است باعث شتاب دادن به ایجاد سنگ مثانه شوند؟
احتمال این که در بعضی از نژادها، سنگهای مثانه ایجاد شوند و گسترش پیدا کنند، بیشتر است. دالماتین، اینگلیش بولداگ و تریرهای روسی سیاه، بیشتر از دیگر نژادها در خطر مبتلا شدن به سنگهای اورات هستند. سگهای ماده از همه نژادها در مقایسه با سگهای نر همان نژاد، احتمال بیشتری برای ابتلا به سنگهای استروویت دارند، اما نرها بیشتر از مادهها در معرض تولید سنگهای اگزالات کلسیم هستند. احتمال مبتلا شدن سگهایی که به عفونتهای دستگاه ادراری مبتلا هستند به سنگهای استروویت یا اگزالات کلسیم، بیشتر از سگهایی است که مشکلات دستگاه ادراری ندارند.
شیتزوها، یورکها، بیشان فرایز و شانوزرهای مینیاتوری در معرض خطر پیشرفت استروویتها یا سنگهای اگزالات کلسیم قرار دارند و ژرمن شپرد نیز احتمال دارد که سنگهای سیلیکا را نسبت به سایر سگها بیشتر تولید کند. سگهایی که دارای اعضای خانوادهای هستند که سنگهای سیستین را تولید میکنند و سابقه خانوادگی در تولید سنگهای مثانه دارند، نسبت به سایر سگها بیشتر در معرض این سنگها هستند و سگهایی که دارای بیماریهای کبدی هستند نیز بیشتر احتمال دارد که سنگهای اورات را تولید کنند.
درمان سنگ مثانه در سگها
بسته به این که کدام نوع سنگ در مثانه سگ شما وجود دارد، تغییرات رژیم غذایی برای حل کردن سنگ ممکن است توسط دامپزشک شما توصیه شود. سنگهای استروویت اگر که مشکلساز نباشد، شایعترین نوع سنگ هستند که ممکن است با تغذیه و رژیم غذایی خاصی از بین بروند. از تغییرات رژیم غذایی بیشتر برای جلوگیری از تشکیل سنگها و یا درمان سنگهایی که به تازگی تشکیل شدهاند و مشکل جدی را ایجاد نمیکنند، کمک گرفته میشود.
جراحی برای برداشتن سنگ، رایجترین درمان برای سنگهای مثانه است. اکثرا وجود سنگها در مثانه مشخص نمیشوند و به آن پی نمیبرند تا زمانی که سگ شما به طور جدی در معرض این مشکل قرار گرفته باشد. اینکه برای هفتهها یا ماهها صبر کنید تا ببینید تغییر رژیم غذایی مشکل سگ شما را حل میکند یا نه، ایده چندان درستی به نظر نمیرسد. ممکن است سنگ باعث مشکلات بیشتری برای سگ شود، مانند ناتوانی در ادرار کردن.
انحلال با دستگاههای فراصوت، یک روش غیرمعمول برای درمان سنگهای مثانه است. این روش در بیمارستانهای خاص تخصصی دامپزشکی موجود است و با استفاده از امواج اولتراسونیک، سنگهای داخل مثانه را میشکند. پس از شکسته شدن به قطعات کوچک ، سنگها می توانند پس از باز شدن مجرای ادراری از مثانه خارج شوند.
همچنین، ممکن است سنگهای بسیار کوچک با محلول سالین نیز خارج شود. برخی از سنگها به اندازهای کوچک هستند که از طریق باز کردن دستگاه ادراری، بدون این که به شکستن آنها با اولتراسونیک نیاز باشد، خارج میشوند. دامپزشک شما میتواند آنها را از مثانه با استفاده از کاتتر و محلول سالین در یک سرنگ خارج کند.
چطور از ایجاد سنگ مثانه در سگها پیشگیری کنیم؟
اگر سگ شما از نژادهایی است که احتمال ایجاد سنگ مثانه در آنها بیشتر است، دامپزشک متخصص ممکن است رژیم غذایی خاصی را به شما بدهد که احتمال ایجاد این سنگها را کاهش خواهد داد. یکی دیگر از راهکارهای او میتواند افزایش مصرف مایعات توسط سگ شما باشد تا او به صورت منظم ادرار کند و از تجمع و غلیظ شدن آن جلوگیری شود. این کار همچنین، باعث تمیز ماندن مجرای ادراری و جلوگیری از جمع شدن باکتری در دستگاه ادرار خواهد شد.
امیدواریم با خواندن این مطلب، اطلاعات و دانستیهای مفیدی درباره سنگ مثانه در سگها کسب کرده باشید. بهتر است در پایان بگوییم که اگر سگی در گذشته تجربه ابتلا به سنگهای حاصل از تغییرات ژنتیکی را داشته است، نباید از او با اهداف زاد و ولد و پرورش سگهای جدید استفاده کرد. همچنین، میتوانید با خواندن درست زبان بدن سگها، اطلاعات بیشتری درباره وضعیت سلامت او کسب کنید.