صرف نظر از اینکه شما از چه حیوان خانگی مراقبت می‌کنید، چاقی یک معضل جهانی است و خرگوش‌ها هم از این قاعده مستثنی نیستند. درست مانند انسان‌ها، سگ‌ها، گربه‌ها و حتی پرندگان، اضافه وزن نقش عمده‌ای در سلامت خرگوش‌ها ایفا میکند و یکی از معضلات مهم سلامتی حیوانات خانگی محسوب میشود.
چه عواملی باعث چاقی در خرگوش‌ها میشود؟
۱.پرخوری معمولاً دلیل چاقی در خرگوش‌ها است، اما شاید این عامل به تنهایی نتواند روی یک خرگوش بسیار فعال تأثیر بگذارد. خرگوش‌ها برای اضافه کردن وزن، باید کالری بیشتری نسبت به تحرک‌شان مصرف کنند و از آنجا که متأسفانه بسیاری از خرگوش‌ها اهلی، بیشتر عمر خودشان را در قفس می‌گذرانند، وقتی تحرک کافی نداشته باشند، دچار چاقی میشوند.
۲.غذاهای شیرین هم در بروز چاقی در خرگوش‌های اهلی نقش دارند و در بازار هم به عنوان غذای جذاب برای خرگوش‌ها عرضه میشوند، اما واقعیت این است که خرگوش شما اهمیتی نمی‌دهد که غذای او چه شکلی است. اما بسیاری از افراد، تسلیم حرف‌های فروشنده‌ها شده و تصمیم می‌گیرند هر آن‌چه فروشنده پیشنهاد می‌دهد را به خورد خرگوش خود بدهند.
۳.بی تحرکی، دلیل اصلی چاقی در تمام گونه‌هاست. خرگوش‌ها برای پریدن و دویدن ساخته شده‌اند، اما خیلی اوقات ما آن‌ها را در قفس‌های کوچک نگه می‌داریم یا فقط به آن‌ها اجازه میدهیم برای مدت کوتاهی جست و خیز کنند. این بی‌تحرکی میتواند مشکلات زیادی برای خرگوش شما ایجاد کند و آن‌ها چارهای ندارند جز خوردن، خوابیدن و افزایش وزن.
چگونه می‌توان گفت که آیا خرگوش چاق است یا خیر؟
چاق بودن، به این معنی است که خرگوش شما چربی بیشتری نسبت به میزان چربی مورد نیاز بدنش دارد. هر کدام از گونه‌های خرگوش‌ها، مجموعه استانداردهای نژادی متفاوتی دارند که به شما می‌گوید که اندازه و وزن معمولی آن نژاد، چقدر باید باشد. شما و دامپزشک‌تان باید از این استانداردها کمک بگیرید تا بتوانید تشخیص دهید که آیا وزن خرگوش شما مناسب است یا نه.
با تعیین یک نمره برای وضعیت بدنی خرگوش‌تان، می‌توانید وزن او را تحت نظر داشته باشید. نمره‌ی وضعیت بدنی، عددی است که با یک سری خصوصیات بدنی خاص، ارتباط دارد و بیشتر نمره‌های وضعیت بدنی، از 1 تا 5 داده میشوند که نمره‌ی 3، ایده آل است. اگر بتوانید دندههای خرگوش را احساس کنید، اما به راحتی قابل مشاهده نباشند، معمولاً به این خرگوش نمره‌ی 3 داده میشود.
ساده‌ترین راه برای تشخیص اینکه آیا دنده‌ها بیش از حد بیرون آمده‌اند (اگر خیلی برجسته باشند، این یعنی خرگوش دارای کمبود وزن است)، این است که حالت دندههای خرگوش را با حالت مشت بسته‌ی خودتان مقایسه کنید. دست خود را مشت کنید و سپس برآمدگی‌های بالای انگشتان‌تان را لمس کنید. اگر احساس دنده‌ها هم به همین گونه باشد، خرگوش خیلی لاغر است. در حالی که مشت‌تان هنوز بسته است، انگشتان خودتان را لمس کنید (یعنی جایی که حلقه‌ی شما روی انگشت‌تان قرار میگیرد).
خرگوشی که از نظر وضعیت بدنی، ایده آل باشد هم باید همین حس را بدهد. اگر نمی‌توانید دندههای خرگوش را حس کنید یا مجبور هستید برای احساس آن‌ها، فشار زیادی وارد کنید، خرگوش اضافه وزن دارد. در صورتی که اطمینان ندارید، می‌توانید از دامپزشک‌تان کمک بگیرید.
چرا چاقی در خرگوش‌ها بد است؟
تصور بر این است که چاقی با بسیاری از بیماری‌ها از جمله میاز، درماتیت پا، توکسمی حاملگی و حتی انسداد روده همراه است. این بیماری‌ها ممکن است ناشی از چیزهای دیگری هم باشند اما هیچ صاحب دلسوزی دوست ندارد که آگاهانه در بیمار شدن خرگوش خود نقش داشته باشد.
میاز (Myiasis) بیشتر به عنوان هجوم کرم حشره (لارو) شناخته میشود. از آنجا که خرگوش‌ها چاق، نمی‌توانند خودشان را درست تمیز کنند، احتمال وجود مناطق کثیف روی بدن آن‌ها (خصوصاً مقعد) بیشتر است و این باعث جذب مگس‌ها میشود. مگس‌ها تخم‌هایی را می‌گذارند که به کرم حشره تبدیل میشوند و اگر مرتباً خرگوش خود را چک و تمیز نکنید، این کرم‌ها بدون اینکه شما متوجه شوید، به راحتی رشد می‌کنند. این کرم‌ها می‌توانند باعث عفونت‌های ثانویه، زخم‌های غیرقابل درمان، و حتی آسیب داخلی شوند.
درماتیت پا یا عفونت پا، اغلب ناشی از بی‌تحرکی یا چاقی خرگوش‌ها است که فشار زیادی به پاهای آن‌ها وارد میکند. سطوح زبر و کثیف هم می‌توانند عوامل مؤثری باشند، اما شروع التهاب، اغلب به دلیل فشار روی زانو و پاهای خرگوش چاق است. عفونت پا، دردناک است و درمان و تمیز کردن آن هم میتواند دشوار باشد و از اولین علائم آن، معمولاً لنگیدن است.
انسداد روده به دلایل فراوان، شایع‌ترین معضل خرگوش‌های اهلی است. چاقی به خودی خود ممکن است باعث غذا نخوردن خرگوش‌ها و ابتلا به انسداد روده نشود، اما به دلیل سایر مشکلاتی که ناشی از چاقی هستند، چاقی به طور حتم، یک نقش اصلی در انسداد روده خواهد داشت.
همچنین تصور بر این است که چاقی در افراد، نقش مهمی در ابتلا به سرطان دارد، بنابراین میتواند عواقب بزرگتری برای خرگوش‌ها ما داشته باشد که ما فعلا از آن‌ها چیزی نمی‌دانیم.
برای جلوگیری و رفع چاقی در خرگوش‌ها چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
بدیهی‌ترین و ساده‌ترین کار برای جلوگیری از چاقی در خرگوش‌ها، استفاده از غذای سالم و مقدار مناسب و فراهم آوردن زمینه برای تحرک کافی او است. یونجه گیاهی برای سلامتی خرگوش‌ها بسیار مهم است و باید اصلی‌ترین قسمت رژیم غذایی آن‌ها باشد. غذاهای حبه‌ای و تشویقی معمولاً باعث افزایش وزن میشوند، بنابراین همیشه باید برای خرگوش‌های بالغ، این غذاها محدود شوند.
غذاهای سالمی مانند میوه‌ها و سبزیجات می‌توانند به عنوان غذاهای تشویقی استفاده شوند و فقط وقتی می‌خواهید چیز ویژه‌ای به خرگوش بدهید، از این غذاها استفاده کنید. از غذاهای شیرین و پر چرب مانند ماست، تخمه، آفتابگردان و انواع غلات خودداری کنید. در عوض، می‌توانید از توت فرنگی یا هویج به عنوان یک غذای خاص برای خرگوش استفاده کنید که فقط آن را از شما دریافت می‌کنند و به اندازه یک شیرینی خوش مزه برای آن‌ها دلپذیر است.
به خرگوش‌تان اجازه دهید که در اطراف بدود. در حالت ایده‌آل، یک خرگوش را هرگز نباید در قفس گذاشت، بلکه باید یک “اتاق” یا یک محوطه بزرگ برای زندگی و جست و خیز او مهیا کرد. این نه تنها ذهن آن‌ها را فعال میکند، بلکه باعث سلامت جسمانی و شادی‌شان خواهد شد. اگر چارهای جز گذاشتن خرگوش در قفس ندارید، باز هم می‌توانید زمان تحرک برای او فراهم کنید. برای اینکه مطمئن شوید که خرگوش شما به منطقه‌ی ناامن نمی‌رود، می‌توانید از قلاده خرگوش استفاده کنید. در صورتی که خرگوش شما در طول روز محدود است، باید حداقل سه ساعت زمان بازی و تحرک به او اختصاص دهید. به یاد داشته باشید که خرگوش‌های وحشی، روزانه چندین مایل در طبیعت می‌دوند بنابراین کمترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که بگذاریم آن‌ها چند ساعت در خانه‌های ما بازی کنند.